Najczęściej Zadawane Pytania

Odpowiedź: podczas pierwszej wizyty specjalista przeprowadza z rodzicem szczegółowy wywiad. Należy zabrać ze sobą:

• opinię o dziecku/uczniu z placówki do której uczęszcza dziecko,
• książeczkę zdrowia dziecka, zawiera ona istotne informacje na temat sytuacji okołoporodowej i stanu zdrowia dziecka, o które będzie pytał diagnosta,
• w przypadku problemów zdrowotnych stosowną dokumentację medyczną dziecka (wyniki badań lekarskich np. EEG, wyniki badań wzroku i słuchu, wypisy ze szpitala),
• jeśli dziecko korzystało wcześniej w innym miejscu z pomocy psychologicznej, pedagogicznej lub logopedycznej, należy przedłożyć stosowne zaświadczenie/opinię, bądź poinformować o takim fakcie diagnostę,
• zeszyty dziecka szczególnie z języka polskiego, matematyki, kserokopie kart pracy udostępnionych przez szkołę,
• numer PESEL dziecka.

Odpowiedź: nie, nie jest potrzebne; Poradnia jest placówką oświatową, nie wymaga skierowań.

Odpowiedź: efektem przeprowadzonej diagnozy psychologiczno-pedagogicznej jest wydanie opinii, czyli dokumentu, w który zawarta jest diagnoza, zalecenia dla nauczycieli, ucznia i jego rodziców; przedstawione jest również stanowisko Poradni wraz z uzasadnieniem w zgłoszonej sprawie. Poradnia wydaje opinie w różnych sprawach. Najczęściej są to:

• opinie dotyczące objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, np. ucznia zdolnego czy z trudnościami w uczeniu się o charakterze trudności niespecyficznych lub uogólnionych,
• opinie dotyczące objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, np. ucznia zdolnego czy z trudnościami w uczeniu się o charakterze trudności niespecyficznych lub uogólnionych,
• opinie dotyczące dostosowania wymagań do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia,
• opinie dotyczące specyficznych trudności w uczeniu się, w tym o ryzyku dysleksji,
• opinie dotyczące objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia.

Z pisemnym wnioskiem o wydanie opinii może wystąpić:

• rodzic dziecka lub jego opiekun prawny,
• sam uczeń jeżeli jest pełnoletni (tzn. ukończył 18 lat),
• Samouszkodzenia
• opinię wydaje się w terminie do 30 dni, od dnia złożenia wniosku,
• opinię wydaje się wnioskodawcy.

Opinia jest zawsze wydawana rodzicowi na jego pisemny wniosek. Rodzic sam dostarcza dokument do przedszkola lub szkoły.

Odpowiedź: z usług Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, w Czechowicach-Dziedzicach mogą korzystać dzieci uczęszczające do szkół i przedszkoli na terenie powiatu bielskiego (poza miastem Bielsko-Biała) – bez względu na miejsce zamieszkania, a także dzieci mieszkające na tym terenie jeśli nie uczęszczają do żadnej placówki oświatowej.

Odpowiedź: Poradnia wydaje opinia w różnych sprawach. Ich ważność jest uzależniona od jej celu i zakresu. Na przykład: opinia w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych obowiązuje do momentu ustąpienia trudności u ucznia. Opinia dotycząca odroczenia obowiązku szkolnego wydawana jest za każdym razem, gdy dziecko od tego obowiązku jest odraczane. Z kolei opinia w sprawie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia – wydawana jest na czas określony w zaświadczeniu lekarskim (maksymalnie na rok szkolny). W przypadku opinii, w których okres ważności nie jest jednoznacznie określony (np. o dostosowaniu wymagań, o objęciu dziecka pomocą psychologiczno – pedagogiczną), a w opinii nie podano, kiedy dziecko powinno być zgłoszone na badania kontrolne, ważna jest obserwacja funkcjonowania dziecka/ucznia i kontakt z Poradnią w razie narastania lub utrzymywania się trudności.

Odpowiedź: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydawane jest na etap edukacyjny i zachowuje ważność:

• do ukończenia I etapu edukacyjnego - edukacji wczesnoszkolnej (klas 1-3)
• do ukończenia II etapu edukacyjnego – szkoły podstawowej (klas 4-8)
• do ukończenia III etapu edukacyjnego – szkoły ponadpodstawowej.

Jeśli jednak w zachowaniu dziecka zaobserwujecie Państwo niepokojące zmiany warto skonsultować je ze specjalistą przed upływem ważności orzeczenia. Być może konieczne będzie poszerzenie diagnozy w Poradni.

Odpowiedź: terminy badań (diagnozy) w Poradni uzależnione są od wielu czynników m.in.:

• od tego w jakiej grupie wiekowej jest dziecko – z naszych doświadczeń wynika, że rodzice dzieci najmłodszych zwykle dłużej czekają na terminy badań niż rodzice dzieci szkolnych,
• od rodzaju diagnozy jaką rodzic potrzebuje (z jakim problemem dziecko jest zgłoszone) np. czy chodzi o pełną diagnozę czy o konkretne (pojedyncze) badanie np.: psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne czy badanie IS (integracji sensorycznej) lub ADOS (ADOS dotyczy grupy dzieci, u których podejrzewa się całościowe zaburzenia rozwoju: autyzm/zespół Aspergera),
• od dyspozycyjności rodzica (czas pracy, niekiedy konieczność zaplanowania urlopu).

Biorąc powyższe pod uwagę odpowiedź na pytanie brzmi: zawsze staramy się ustalić jak najszybsze terminy diagnozy, ale nie zawsze jest to możliwe. Zdarza się, że termin jest wyznaczony z ,,dnia na dzień”, ale zdarza się również, że rodzic czeka na wolny termin u danego specjalisty.

Odpowiedź: tak, może być realizowane zdalnie na wniosek rodzica zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 24 sierpnia 2021r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.
W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. poz. 1157, z 2017 r. poz. 1656 oraz z 2020 r. poz. 1538) w § 11b wyrazy „w roku szkolnym 2020/2021” zastępuje się wyrazami „w latach szkolnych 2020/2021 i 2021/2022”. § 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2021r.

Odpowiedź: Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenie o niepełnosprawności to dwa niezależne dokumenty.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego:

• wydawane jest przez rejonową poradnię psychologiczno-pedagogiczną,
• otrzymują go uczniowie niepełnosprawni, tj. niesłyszący, słabosłyszący, niewidomi, słabowidzący, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami sprzężonymi, a także uczniowie niedostosowani społecznie i zagrożeni niedostosowaniem społecznym,
• wydawane jest na wniosek rodziców/prawnych opiekunów lub osób (podmiotów) sprawujących pieczę zastępczą nad dzieckiem, którzy do wniosku skierowanego do zespołu orzekającego dołączają dodatkową, posiadaną dokumentację: wydane przez specjalistów opinie, zaświadczenia oraz wyniki obserwacji i badań psychologicznych, pedagogicznych i lekarskich, w tym zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka,
• realizowane jest przez placówkę oświatową (przedszkole, szkoła, ośrodek), która zapewnia:
  
  • realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,
  • warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów,
  • zajęcia specjalistyczne, inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne,
  • integrację uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z uczniami pełnosprawnymi,
  • dla każdego ucznia, który je posiada jest opracowywany indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET), na podstawie wcześniej przeprowadzonej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU).

Orzeczenie o niepełnosprawności/o stopniu niepełnosprawności:

• to dokument, który potwierdza, że jest się osobą niepełnosprawną,
• wydawane przez Powiatowy/Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności,
• realizowane jest przez pomoc społeczną, tj. Ośrodek Pomocy Społecznej lub Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania,
• jest potrzebne, by skorzystać z zasiłku i świadczenia pielęgnacyjnego, ulgi rehabilitacyjnej, możliwości uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych organizowanych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
• uprawnia do skorzystania z ulgi na przejazdy lub ulgi rehabilitacyjnej w rozliczeniu PIT,
• uprawnia do ubiegania się z częściowo odpłatnych usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych,
• szczegółowe informacje na jego temat można znaleźć na stronie: orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka poniżej 16 roku życia
• orzeczenie o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16 roku życia.

Z uwagi na to, że w Polsce działa podwójny system orzekania o niepełnosprawności dzieci, ważne jest, by pamiętać, że orzeczenie o niepełnosprawności i orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego to dwa różne dokumenty. Orzeczenie o niepełnosprawności nie zapewnia dziecku pomocy w placówce oświatowej – konieczne jest zatem wydanie dla niego także orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Odpowiedź: Mutyzm wybiórczy występuje, kiedy dziecko mówi w pewnych sytuacjach społecznych lub do konkretnych osób, a w innych pozostaje w milczeniu. Najczęściej dziecko rozmawia w miejscu, gdzie czuje się bezpiecznie np. w domu z bliskimi osobami. Jest wtedy gadatliwe, głośne czy nawet zabawne. Dziecko nie mówi i nie komunikuje się w pozostałych sytuacjach społecznych np. w przedszkolu, szkole czy sklepie. Jego komunikacja może również ograniczyć się np. do rozmów tylko z dziećmi lub tylko z wybranymi dorosłymi. W poszczególnych sytuacjach społecznych dziecko z mutyzmem wybiórczym, może być radosne, skore do zabaw i ich inicjowania. Mutyzm wybiórczy najczęściej powstaje w wyniku przeżywanych trudnych uczuć czy lęku. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania (ICD-10) określa, że mutyzm wybiórczy jest zaburzeniem rozwijającym się najczęściej we wczesnym dzieciństwie. Symptomy mutyzmu widoczne są w wieku około 4 lat. Dziecko wtedy wychodzi na dłuższy czas ze swojego bezpiecznego otoczenia domowego i rozpoczyna edukację przedszkolną. U dziecka z mutyzmem należy zbadać nieprawidłowości w zakresie rozumienia i ekspresji językowej, dysfunkcji mózgowych, niedosłuchu, zaburzeń czy uszkodzeń w obrębie narządu mowy oraz całościowego zaburzenia rozwoju jak np. autyzm czy zespół Aspergera.

Podstawą do rozpoznania mutyzmu wybiórczego jest niemówienie, które jest utrwalone w czasie; natomiast mówienie lub jego brak występowały w konsekwentny i przewidywalny sposób. Ze względu na bardzo różny stopień i zakres objawów ważne jest indywidulane podejście do każdego dziecka. Ostateczną diagnozę mutyzmu wybiórczego stawia lekarz psychiatra. Pierwsze kroki możemy skierować do poradni psychologiczno-pedagogicznej (PPPP) lub innej poradni w której przyjmuje psycholog (uwaga – do psychologa w ramach NFZ potrzebne jest skierowanie, do PPPP nie). Często do poradni PPPP kieruje dziecko szkoła/przedszkole, pierwsze obserwacje psychologa z PPPP też czasem odbywają się na terenie placówki. Wizyta w poradni zapewni nam wstępne badanie psychologiczno- pedagogiczne i logopedyczne, mogące być pewną wskazówką dla psychiatry. Diagnozę znacznie ułatwią:

• opinia ze szkoły/ przedszkola/ zajęć dodatkowych (jeśli dziecko na takie uczęszcza),
• ew. opinie psychologa, logopedy, pedagoga (oczywiście, jeśli takie posiadamy),
• nagrania luźnej zabawy (aby pokazać sytuację, w której dziecko mówi swobodnie, choć czasem udaje się to specjalistom zaobserwować np. w poczekalni).

Odpowiedź:
Dzieciom do 2 roku życia nie zaleca się udostępniania urządzeń ekranowych, gdyż nie wspierają one rozwoju najważniejszych umiejętności: mowy, sprawności motorycznej oraz relacji społecznych. W tym wieku bardzo ważny jest kontakt z opiekunem, odpowiednia ilością ruchu oraz snu. Ekspozycja na silne bodźce wzrokowe i słuchowe może powodować u dzieci pobudzenie i utrudniać koncentrację uwagi oraz zaburzać naturalny rozwój. Udostępnianie urządzeń dotykowych dzieciom w wieku od 3 do 6 lat powinno być decyzją przemyślaną i obwarowaną szeregiem zasad. Najważniejsze z nich to:

• rodzice powinni towarzyszyć dzieciom w korzystaniu z urządzeń mobilnych, tłumaczyć im to, co widzą na ekranie, wykorzystywać wspólny czas do interakcji;
• nadzorowanie i monitorowanie oglądanych treści, bezpiecznych i pożytecznych, dostosowanych do ich wieku;
• dzieci nie powinny korzystać z urządzeń mobilnych codziennie; dobrym pomysłem jest ustalenie dnia lub dni, kiedy jest to możliwe oraz dni bez ekranów;
• warto, żeby dzieci korzystały z urządzeń mobilnych jednorazowo do maksymalnie 15-20 minut;
• dzienny kontakt dzieci między 3 a 6 rokiem życia z wszelkimi urządzeniami ekranowymi nie powinien przekraczać od 30 min do 1 godzin dziennie;
• nie należy udostępniać urządzeń mobilnych dzieciom przed snem; promieniowanie emitowane przez monitory tabletów i smartfonów źle wpływa na zasypianie i jakość snu;
• nie należy traktować korzystania z urządzeń mobilnych jako nagrody, a zakazu ich używania jako kary — podnosi to w oczach dzieci atrakcyjność tych urządzeń i wzmacnia przywiązanie do nich;
• nie wolno pozwalać na korzystanie z urządzeń mobilnych, aby zmotywować dzieci do jedzenia, treningu czystości itp. (zgodne z zaleceniami Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej (AAP).

Jakie są sygnały ostrzegawcze u dzieci i młodzieży nadużywania Internetu?

• spędzanie dużej ilości czasu przed ekranem (tabletem, komputer, smartfon),
• brak reakcji na prośby o wyłączenie/odstąpienie od mediów,
• wybuchy gniewu i agresja w momentach, gdy rodzice nakazują wyłączenie urządzenia cyfrowego,
• kłopoty z koncentracją i pamięcią,
• kłopoty z zasypianiem,
• zaniedbywanie codziennych czynności, np. posiłków, higieny osobistej, obowiązków szkolnych i domowych,
• pogorszenie wyników w nauce,
• zmienność/niestabilność emocjonalna,
• kłamstwa i oszustwa związane z ukrywaniem używania mediów (np. w nocy, używanie bez pozwolenia rodziców ich kart płatniczych kupując np. dodatki do gier),
• notoryczne łamanie ustalonych zasad używania mediów cyfrowych,
• izolowanie się i wycofywanie w realnym życiu z istotnych relacji z rówieśnikami.

Co robić, gdy moje dziecko nadużywa Internetu?

• Poświęć jakiś czas na obserwację swojego dziecka (sam czas spędzany w sieci nie jest wyznacznikiem problemowego nadużywania).
• Znajdź dobry moment na spokojną rozmowę.
• Przedstaw swoje obserwacje oraz zebrane argumenty. W rozmowie odwołaj się do konkretnych sytuacji, które budzą Twój niepokój. Nazwij problem.
• Posłuchaj co Twoje dziecko ma do powiedzenia.
• Możesz odwołać się do faktów, danych, wyników badań. Na sporne kwestie poszukajcie razem odpowiedzi.
• Przyjrzyj się razem z dzieckiem sytuacjom, w których traci kontrolę nad czasem jaki spędza w Internecie. Jakie to budzi w nim emocje. Łatwiej będzie poszukać alternatywy (sposoby na efektywne planowanie dnia, wzmocnienie relacji rówieśniczych, szukanie nowych pasji, czegoś w czym może odnieść sukces).
• Porozmawiaj z dzieckiem o konsekwencjach i pomóż opracować plan naprawczy.
• Ustal z dzieckiem konkretne zasady adekwatne do sytuacji.
• Opracujcie różne sposoby ograniczania czasu spędzanego przed ekranem i sprawdźcie ich skuteczność.
• Bądź cierpliwy — na zmianę zachowań potrzebny jest czas!
• Jeśli Twoje dotychczasowe interwencje nie przynoszą rezultatów umów spotkanie ze specjalistą.

Odpowiedź: Wczesnym wspomaganiem rozwoju objęte są dzieci niepełnosprawne i ich rodziny od momentu stwierdzenia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole. Aby objąć dziecko WWR musi posiadać opinię wydaną przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zajęcia WWR mogą odbywać się:

• publicznych i niepublicznych szkołach i przedszkolach podstawowych, w tym także specjalnych,
• innych formach wychowania przedszkolnego,
• specjalnych ośrodkach wychowawczych,
• ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych,
• poradniach psychologiczno-pedagogicznych,
• w poradniach specjalistycznych,

o ile został powołany w w/w placówkach zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin miesięcznie, w przypadkach uzasadnionych wymiar godzin może być wyższy niż 8 godzin. To, gdzie dziecko będzie objęte zajęciami wczesnego wspomagania rozwoju zależy od decyzji rodziców, którzy zgłoszą taką potrzebę w danej jednostce organizującej wczesne wspomaganie rozwoju.
Programem "Za życiem", uruchomionym w 2017r., wprowadzono dodatkowe instrumenty wsparcia we wczesnym okresie życia dla dzieci niepełnosprawnych oraz zagrożonych niepełnosprawnością. Włączenie do tego systemu skraca czas oczekiwania na specjalistyczną pomoc; podstawą zakwalifikowania do programu jest zaświadczenie lekarskie. Zespół specjalistów określa rodzaj zajęć pomocowych. Ze wsparcia w ramach programu mogą również korzystać dzieci objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju na podstawie opinii. Funkcje te pełnią wskazane przez samorządy ośrodki/szkoły przygotowane do pełnienia tych zadań.

Odpowiedź: Każde dziecko, które ma od 6 do 18 lat, musi spełniać obowiązek przedszkolny, szkolny i nauki, i może go realizować w formie edukacji domowej. Dyrektor przedszkola albo szkoły może zgodzić się, żeby dziecko uczyło się w domu. Wniosek należy złożyć do dyrektora przedszkola, szkoły, do której dziecko jest przyjęte. Wtedy nauczycielami dziecka mogą być:

• rodzice,
• opiekunowie prawni,
• inne osoby, które wskażą rodzice albo opiekunowie.

Takie osoby nie muszą kończyć specjalnych studiów ani szkoleń. Uczeń pełnoletni, czyli nieobjęty obowiązkiem nauki, nie może się ubiegać o zezwolenie na realizację tego obowiązku poza szkołą.
Nauczanie indywidulane jest realizowane na podstawie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania wydawanego przez Zespoły Orzekające działające przy Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych. W/w orzeczenie wydaje się ze względu na stan zdrowia utrudniający lub uniemożliwiający dziecku/uczniowi uczęszczanie do przedszkola/szkoły. Indywidualne nauczanie realizują nauczyciele przedszkola/szkoły do której uczęszcza dziecko/uczeń; wymiar godzin indywidualnego nauczania regulują przepisy prawa oświatowego.

Odpowiedź: Jeżeli dziecko ma orzeczenie wydane w związku z afazją ruchową, rozumianą jako problem wynikający ze zmian mózgowych, jednoczesne diagnozowanie dysleksji jako specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu nie jest możliwe.

Z inną sytuacją mamy do czynienia, gdy 4-5-letnie dziecko otrzymało orzeczenie o afazji ruchowej (bez potwierdzenia wystąpienia zmian mózgowych), po czym diagnozowane jest podobnie w wieku szkolnym z uwagi na nasilone trudności w czytaniu i pisaniu, konieczna jest rediagnoza. W takim przypadku możliwe jest postawienie diagnozy dysleksji.
Czy u dziecka z niepełnosprawnością intelektualną można zdiagnozować afazję ruchową?
Nie – afazja ruchowa nie może być diagnozowana, jeżeli wyniki badania psychologicznego wskazują na niepełnosprawność intelektualną. Zaburzenia mowy, które współwystępują z obniżonym potencjałem intelektualnym dziecka są diagnozowane jako oligofazja.